Vreemde taal leren? Je best doen werkt niet altijd.
Kinderen worden vaak als wondertjes gezien als het gaat om taalverwerving. Zij leren een taal veel beter en moeitelozer vergeleken met volwassenen. Op zich is dit een eigenaardig fenomeen, want volwassenen hebben grotere cognitieve vaardigheden. Dus wat maakt het dat kinderen in het leren van talen sterker zijn dan wij? En kunnen wij hier inspiratie uithalen om ons voordeel ermee te doen?
We hebben twee soorten geheugens die betrokken zijn bij taalverwerving; het langetermijngeheugen (specifiek deel: het declaratieve geheugen) waarin we bijvoorbeeld vocabulaire opslaan en het procedurele geheugen waarbij we leren in kleine stapjes door veel herhaling; bijvoorbeeld leren fietsen en leren lezen. Kinderen maken amper gebruik van het langetermijngeheugen, omdat deze simpelweg nog in ontwikkeling is. Daarentegen gebruiken ze het procedurele geheugen en slaan op een onbewuste manier de taal op: door anderen te horen praten, liedjes keer op keer te luisteren en verhaaltjes voorgelezen te krijgen.
Een onderzoek (1) heeft aangetoond dat het leren via het procedurele geheugen effectief is. Tijdens deze test kregen volwassen deelnemers een rare verzonnen taal te horen. Deelnemers die geen specifieke opdracht kregen en tijdens het luisteren aan het kleuren waren, onthielden de complexe grammaticale structuren veel beter dan deelnemers die tijdens het onderzoek heel bewust op bijvoorbeeld de grammatica of vocabulaire moesten letten. Hieruit kunnen we afleiden dat je hersenen op een onbewuste manier heel soepel een taal registreren en ordenen, ook als volwassene, zonder er al te veel moeite voor te doen.
Een andere factor is dat jonge kinderen geen eisen aan zichzelf stellen en ‘doen gewoon’. Ze maken veel vergissingen, weten niet altijd de correcte uitspraak of werkwoordsvervoeging, maar schromen niet om gewoon de logica van eerder geleerde grammatica toe te passen en creatief met taal om te gaan (‘ik zwemde’ in plaats van ‘ik zwom’). Als volwassenen zijn we eerder geneigd om veeleisend aan onszelf te zijn en juist ons best te doen om vooral geen fouten te maken. Deze houding werkt niet bepaald mee om onbevangen en mild te zijn naar je eigen leerproces en het een beetje op zijn beloop te laten.
Natuurlijk hebben we wat drill-achtige oefeningen en herhaling nodig voor vocabulaire en willen we als volwassenen vaak begrijpen hoe een taalstructuur eruit ziet waarbij ons langetermijngeheugen heel goed van pas komt. Echter, we kunnen meer gebruik maken van ons procedurele geheugen zoals kinderen. Hoe doe je dat? Luister zo veel mogelijk naar liedjes, podcasts en radio programma’s, met name wanneer je ontspannen met iets anders bezig bent. En kijk naar tv-programma’s eventueel met de ondertiteling in dezelfde taal. Zeker in het begin begrijp je lang niet alles, maar dat hoeft ook niet.
Doe iets minder je best en laat je op een zo natuurlijk mogelijke manier onderdompelen in een andere taal. Leun figuurlijk en misschien ook letterlijk een beetje achterover, laat de controle een beetje los en vertrouw erop dat de taal onbewust in je systeem komt. Je zult versteld staan zien wat je hersenen doeltreffend op een ontspannen manier en zonder nadenken oppikken en verwerken!
(1) http://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0101806
Jenny van den Heuvel
Senior trainer Nederlands en Frans
© Taleninstituut Nederland