Fakka broeders, we gooien n fissa in onze osso *

Straattaal ook in Frankrijk

Het is bijna zomervakantie. En met drie tieners in huis die over zijn naar de volgende jaar, is het grote luieren en feesten begonnen. Ze willen een feestje geven om het succes te vieren. ” Ik lees de uitnodiging die aan vrienden is geappt: “Fakka broeders, we gooien n fissa in onze osso. Laat ff weten of je joint.”

Als taalfanaat ben ik gefascineerd door deze uitbreiding van de woordenschat.  De invloed die rappers hierop hebben is enorm. Sommige woorden raken weer uit, maar er zijn ook blijvers. En die blijvers sijpelen door in de standaardtaal die iedereen gebruikt. Het straattaalfenomeen is van alle tijden en elke taal heeft ermee te maken. Maar, het lijkt nu alsof er een steeds grotere fusion is van verschillende talen. In Nederland hebben Arabisch, Turks, Surinaams en Amerikaans/Engels een grote invloed. In Engeland zijn er ook invloeden vanuit het Frans. Een ‘quiche’ persoon is ‘hotter than hot’. Sexy dus. En ‘J’adore’ is voor de Engelse jongeren net iets cooler om te zeggen dan ‘love it’.

Andersom kent de Franse taal die invloeden uiteraard ook. Vanuit het Engels, maar zeker ook vanuit het Arabisch. In elk gesprek in het Frans, zul je in de wandelgangen woorden horen die je nog nooit in een schoolboek hebt kunnen lezen. Doe je zaken in Frankrijk dan is het dus hoog tijd voor het bijspijkeren van je kennis van de Franse straattaal.

Dit zijn tien veel gebruikte straattaaltermen die blijvers zijn en veelvuldig worden gebruikt. 

  1. AFK

Is afkomstig uit het Engels en betekent ‘Away from Keyboard’. Het is een manier om aan te duiden dat je even niet online bent, bv. om te eten, om te slapen of dat je aan het douchen bent. In het Frans gaat de betekenis echter verder dan dat. Als de Franse équipe niet goed voetbalt, kun je ook zeggen dat ze AFK zijn; gewoon niet goed in het spel. Of als je moe of ziek bent: ‘mes poumons sont AFK’. Oftewel, mijn longen zijn niet aanwezig.

  1. A la bien

Faire quelque chose ‘à la bien’, betekent dat je iets doet met aandacht. De tweede betekenis is nieuw en komt uit een rap-nummer van Soprano al een aantal jaren geleden. Se mettre à la bien, betekent dat je iets heel relaxt, op een ontspannen manier doet.

  1. BDR

Is de afkorting voor ‘Au Bout du Rouleau’ en betekent aan het einde van je latijn zijn. Je hebt gebrek aan energie.

straattaal - Taleninstituut Nederland

  1. Déso pas déso

Afkorting van ‘désolé’ en een directe vertaling uit het Engels, “Sorry not sorry, om aan te geven dat het je spijt, maar niet echt. Ook de afkorting ‘dsl’ wordt vaak gebruikt voor désolé; het spijt me.

Straattaal in Frankrijk

  1. Déter

“Je suis déter”, is een afkorting van déterminé en betekent: ik ben vastbesloten.

De zanger Greg Frite, legt het in dit liedje ook nog eens uit.

  1. Frais

‘C’est frais’, heeft in deze context niets met frisheid of met kosten te maken, maar is de letterlijke vertaling van het Engelse ‘cool’ en betekent dus dat iets heel tof is. Er zijn meer woorden om uit te drukken dat iets cool is, zoals bijvoorbeeld: ‘c’est guacamolesque’ (ja inderdaad, afgeleid van guacamole) of ‘c’est lourd’ .

  1. Mort

Betekent ‘dood’, maar zo dramatisch is het gelukkig niet. Oorspronkelijk zou men zeggen: ‘j’en peux plus de rire’. Ik kan niet meer van het lachen. Of ik ga dood van het lachen: ‘Ça me tue, tellement c’est drôle.’ Langzaam is dit zinnetje steeds meer afgekort tot MDR, mort de rire. En nu weet iedereen, als je ‘mort’ schrijft, dat het over lachen gaat.

  1. Peufra

In het Frans is het sinds lange tijd een gewoonte in spreektaal de lettergrepen van woorden om te draaien en zo ‘verlan’ (het omgedraaide van l’envers) oftewel ‘slang’ te maken. Femme wordt Meuf bijvoorbeeld. Dit is een van de woorden die in het woordenboek Larousse terecht is gekomen. 

Peufra is het verlan van ‘frappe’. Frapper betekent slaan en de schoonheid van het meisje slaat je figuurlijk in het gezicht. Wees dus vereerd als tegen je wordt gezegd ‘Tu es peufra’!

  1. Tarpin

Het nieuwe woord tarpin komt uit deze populaire clip van oorspronkelijk Algerijnse rappers en is synoniem voor ‘très of ‘trop’. ‘Tarpin fou” is te gek, ‘tarpin chou’, betekent te schattig, ‘tarpin cool’, afin je begrijpt ‘t.

  1. Magl

‘Ta gueule’ heb je vast wel eens gehoord. Het betekent op niet subtiele manier dat je je kop moet houden. Op social media kun je ook de afkorting ‘TG’ regelmatig  lezen. Magl is kort voor ‘ma gueule’ oftewel mijn bek, maar is totaal niet negatief. Magl wordt liefkozend gebruikt om ‘mijn goede vriend’ aan te geven.

* ABN vertaling van titel: ‘Hallo vrienden, we geven een feestje bij ons thuis.’

Fabienne van Dillen, senior trainer Frans en Nederlands

Fabienne is geboren in het Franstalige deel van België vlakbij Luik en woonde jarenlang in Parijs en Nice. Ze heeft een lesbevoegdheid voor de Franse en Engelse taal en studeerde Europese Studies aan de Universiteit van Amsterdam. Ze werkte als international marketeer voor multinationals in Parijs en Amsterdam en leidde een marketing- en communicatiebureau. Fabienne ontwikkelt als strateeg samen met creatieve teams marketing- en reclamecampagnes en adviseert bedrijven over zakendoen in Nederland en Frankrijk. Het is haar missie om de Franse taal populairder te maken bij een zo breed mogelijke doelgroep.