Stel je spreekt een aardig woordje over de grens. Je loopt over een leuk marktje in een mooi Frans plaatsje en een lokale meneer in een kostuum zegt tegen jou en je familie: “Vous allez tous reçevoir une amande (amende) !” Schrik je je dan een hoedje of denk je “wat een alleraardigste man is dat?” Het woord “amende” of “amande” wordt iets anders geschreven, maar klinkt wel exact hetzelfde als het wordt uitgesproken. Je moet dus uit de context begrijpen of deze man bedoelt dat hij jullie allemaal een boete gaat geven (une amende) of een amandel (une amande).
Homofonen
Woorden die hetzelfde klinken, maar een totaal andere betekenis hebben, noemen we homofonen. Homofonen komen in elke taal wel voor. Ook in het Nederlands kennen we er een aantal. Zoals “leiden” en “lijden” of “weide” en “wijde”. En daar kun je grappige zinnen mee maken, zoals bijvoorbeeld : “als vliegen achter vliegen vliegen, vliegen vliegen, vliegen achterna”. Maar de Franse taal spant de kroon als het gaat om homofonen. Het is al moeilijk voor Franstaligen zelf, maar nog veel moeilijker voor mensen die het Frans als tweede taal leren.
Tongbrekers
Het grote aantal homofonen kan worden verklaard door het feit dat in het Frans zoveel letters niet worden uitgesproken. Bijvoorbeeld, het fonetische woord [s?] kun je wel op 6 manieren schrijven: c’est – s’est – ces – ses – sais – sait.
Hier zijn er nog een paar:
| Compte – Comte – Conte | Rekening – Graaf – Verhaal |
| Mère – Mer – Maire | Moeder – Zee – Burgemeester |
| Sans – Sang – Cent | Zonder – Bloed – Honderd |
| Foi – Fois – Foie | Geloof – Keer – Lever |
Het is dus niet raar dat er veel spraakverwarringen of spellingsfouten door homofonen ontstaan. Met homofonen worden daarom versjes gemaakt om kinderen de juiste spelling te leren: “Le ver vert va vers le verre vert” dat betekent “De groene worm gaat naar het groene glas.“ Of nog een stapje verder: “Ce ver vert sévère sait verser ses verres verts”. Vertaling: “Deze groene strenge worm gooit zijn groene glazen om.”
Het fenomeen homofoon heeft zelfs een van onze meest beroemde sprookjes ‘Assepoester’ van inhoud doen veranderen. Het glazen muiltje van Cendrillon heette in het Frans eerst ‘pantoufle de vair’. Vair is de vacht van een eekhoorn. En voor een kind was het nogal wreed om, voor het slapengaan, te vertellen dat het mooie muiltje van een schattig eekhoorntje was gemaakt. Daarop is ‘pantoufle de vair’ veranderd in ‘pantoufle de verre’, een glazen muiltje.
Doodles tekenen
Om te weten en vooral om te onthouden hoe je homofonen moet spellen heeft een knappe Française een leuk boek uitgegeven: “250 dessins pour ne plus faire des fautes”. Daarin staan 250 tekeningen en afbeeldingen met geweldig goede geheugensteuntjes voor de correcte schrijfwijze van woorden. Handig! Maar je kunt ook zelf lekker aan de slag gaan met het maken van doodles. En teken je zo je eigen geheugensteuntjes. Want ook bij het leren van een taal geldt dat een beeld meer zegt dat 1.000 woorden.
Fabienne van Dillen, senior trainer Frans en Nederlands
Fabienne is geboren in het Franstalige deel van België vlakbij Luik en woonde jarenlang in Parijs en Nice. Ze heeft een lesbevoegdheid voor de Franse en Engelse taal en studeerde Europese Studies aan de Universiteit van Amsterdam. Ze werkte als international marketeer voor multinationals in Parijs en Amsterdam en leidde een marketing- en communicatiebureau. Fabienne ontwikkelt als strateeg samen met creatieve teams marketing- en reclamecampagnes en adviseert bedrijven over zakendoen in Nederland en Frankrijk. Het is haar missie om de Franse taal populairder te maken bij een zo breed mogelijke doelgroep.