‘Dit zijn de kleedkamers voor de artiesten’, zegt de cursist. Samen lopen we door de schouwburg. De cursist is afkomstig uit Zuid-Europa en sinds een aantal maanden werkzaam als directeur van deze Nederlandse schouwburg. Om intern beter te communiceren met zijn collega’s volgt hij een Nederlandse training. Tijdens de les van vandaag geeft hij een rondleiding door de schouwburg. Iets wat hem tot dusver goed lukt. We voeren korte gesprekken in het Nederlands en ik probeer hem zo veel mogelijk over de schouwburg te vragen, zodat hij in het Nederlands antwoord moet geven. Halverwege de rondleiding loopt een aantal medewerkers van de schouwburg door de gang. De cursist kijkt verschrikt en durft helaas niets meer in het Nederlands te zeggen. Hij lijkt zich te schamen voor zijn Nederlands.
De cursist uit dit bovenstaande voorbeeld volgde al een tijdje Nederlandse les bij Taleninstituut Nederland. Tijdens de individuele lessen pakte hij de stof goed op en boekte hij vooruitgang. Helaas vernam ik van zijn assistent dat hij nog geen Nederlands met zijn collega’s wilde spreken. Tijdens een les heb ik dit met hem besproken en toen kwam de spreekwoordelijke aap uit de mouw; de cursist kon maar niet wennen aan Nederland, de Nederlandse cultuur en hij had last van heimwee. Hij vertelde dat hij zijn familie en vrienden miste, maar ook zijn oude collega’s. Hierdoor kreeg de cursist niet alleen last van heimwee, maar ook een negatief beeld van zijn leven in Nederland en het leren van de Nederlandse taal, met als gevolg een blokkade in zijn leerproces.
Helaas komen taaltrainers verschillende blokkades bij cursisten vaker tegen. Soms zijn dit dingen die in het privéleven spelen, zoals heimwee. Soms heeft dit ook te maken met een specifieke leerstijl die niet bij de cursist past. Daarom is het voor taaltrainers heel belangrijk om aandacht te besteden aan elke deelnemer. Wat voor de ene cursist werkt hoeft immers niet voor de ander te werken.
Ooit heb ik lesgegeven aan een dame uit Rusland. Zij sprak al goed Engels en pakte de Nederlandse taal snel op. Ze vertelde dat ze vroeger eindeloos rijtjes met Engelse werkwoorden moest leren en dat dit door de docent dagelijks werd gedrild. Deze wat ouderwetse methode paste bij haar toen zij Engels leerde en ze wilde graag op dezelfde manier de Nederlandse taal eigen maken. Dit werkte voor haar, maar zal niet voor iedereen werken. Iedereen heeft immers een persoonlijke manier van omgaan met leerstof en leeractiviteiten, maar welke leerstijlen zijn er eigenlijk allemaal en wat is de meest effectieve vorm?
Een bekend leermodel is het model van Kolb. Deze leerpsycholoog stelt dat iedereen een voorkeursstijl heeft, waaraan de meeste tijd wordt besteed. Hij maakt daarbij onderscheid tussen de doener, bezinner, denker en beslisser. De doener wil directe ervaring opdoen, problemen oplossen en springt in het diepe met een uitdagende taak. De bezinner maakt eerst een plan van aanpak en neemt de tijd voordat hij een beslissing neemt. Gestructureerde leermiddelen, intellectuele theorieën en modellen spreken de denker aan. Tot slot is de beslisser praktisch ingesteld en zoekt naar verbanden. Waarschijnlijk denkt u nu: Ja, dat ben ik! In de praktijk blijkt echter dat veel cursisten een combinatie hanteren van deze verschillende leerstijlen. Soms werkt het om in het diepe gegooid te worden en soms werkt het om de tijd te nemen om iets aan te leren.
Aangezien het leren van een nieuwe taal een dynamisch proces is waarbij geen prefecte leerstijl bestaat, is het voor de taaltrainers van Taleninstituut Nederland belangrijk om voldoende aandacht te besteden aan elke cursist. Bij individuele trajecten krijgt de trainer goed inzicht in de leerstijl van de deelnemer, maar ook in eventuele blokkades die soms roet in het leerproces gooien. Bij trainingen van kleinere groepen kan de trainer ook inzicht krijgen in deze factoren. Daarom is het voor Taleninstituut Nederland belangrijk om maatwerk trainingen te leveren. Trainers kijken goed naar de cursist en de methoden die bij hem of haar passen. Hierdoor is elke training weer anders en uniek. Net als de cursist!
Christy Noora-Wittenberg
Trainer en cursus coördinator regio Rotterdam en Den Haag
