Het is buitengewoon dat iedereen, jong een oud, zich neerlegt bij het stilleggen van ons werkende en sociale leven. Dat vereist leiderschap van met name de regeringsleiders. In deze tijd van crisis, zie je de leiderschapsstijlen van de diverse landen duidelijk bovendrijven. Zet de persconferenties van Emmanuel Macron en Mark Rutte naast elkaar en je ziet heel duidelijk het verschil.
Autoritair leiderschap
De toespraak van Macron begint met het voornaamste symbool van Frankrijk, namelijk het volkslied la Marseillaise. En via een doorkijkje naar het Palais de l’Elysée is Emmanuel Macron gezeten aan het bureau dat ooit van Louis XV was in de Salon Doré (de gouden salon). Hij spreekt zijn ‘chers compatriotes’ (beste landgenoten) in een half uur durende speech toe en gebruikt oorlogstermen als de onzichtbare vijand die met fraternité en solidarité bestreden moet worden. En natuurlijk zal de ‘confinement’, vertaald als opsluiting, met harde hand worden gehandhaafd. Naar buiten gaan zonder briefje met een geldige reden en vermelding van begin en eindtijd, leidt tot een fikse bekeuring. En als je dat vaker dan één keer overkomt, worden de boetes alleen maar hoger. De quarantaineregels zijn niet eens zo heel anders dan in Nederland, maar de controle en handhavingsverschillen zijn gigantisch. Zouden Fransen echt zoveel ongehoorzamer zijn dan Nederlanders in deze crisissituatie?
Verbindend leiderschap
Zo anders is de pragmatische aanpak van Mark Rutte die in amper 17 minuten het Nederlandse volk stap voor stap meeneemt in zijn denkfases en uitlegt wat de experts zeggen. Hij staat voor een wand met daarop de tekst “Alleen samen krijgen we Corona onder controle.” Hij gebruikt geen bloemrijk taalgebruik, wel metaforen. En wel op zo’n manier dat onze linker- en rechterhersenhelft wordt geactiveerd. “We moeten zorgvuldig zijn om het virus geen nieuwe zuurstof te geven”, zegt hij. Je krijgt dan in je hoofd een beeld van het oplaaien van een brand. Dat wil niemand natuurlijk. Hij appelleert aan zelf nadenken, samenwerken en complimenteert het goede gedrag van de meerderheid. Hij praat over een intelligente lockdown. Dit is het typische predikergedrag waar andere nationaliteiten de Nederlander vaak van beschuldigen; het onszelf op de borstkloppen hoe goed we zijn.
Cultuurverschillen
De wortels van de cultuurverschillen liggen in de geschiedenis van de naties en zijn super hardnekkig.
Macron die zich opstelde als anti-establishment en een nieuw type leiderschap beloofde, zit als een gekozen keizer op de gouden zetel in zijn paleis. Dat deden zijn voorgangers ook al. Hij heeft enorme macht, zeker in vergelijking met de Nederlandse premier. Daarvoor zorgde De Gaulle bij de stichting van de Vijfde Republiek in de jaren ‘50 van de vorige eeuw. Door de onafhankelijkheidsstrijd van Algerije kreeg Monsieur le President haast een dictatoriaal mandaat.
In Nederland is samenwerken van levensbelang. Doordat het land onder de zeespiegel ligt, is de strijd tegen het water al eeuwenlang een grote zorg. Die strijd win je niet alleen, daarvoor moet je samenwerken met je buren, met andere steden, met iedereen in het land.
Frankrijk is een republiek, maar functioneert als een monarchie. Nederland is een monarchie, maar functioneert als een republiek. En dit verschil leidt tot een reeks van cultuuraspecten die, ondanks de nabijheid, Nederland en Frankrijk enorm anders maken.
| Nederland | Frankrijk |
| Doe-maar-gewooncultuur | Hofcultuur |
| Functioneel leiderschap | Autoritair leiderschap |
| Collegiaal / teamwork / samenwerking | Directief / individu wil zich onderscheiden / zelf scoren |
| Bottom up | Top Down |
| Pragmatisch | Principieel |
| Consensus = poldermodel | Dissensus = clashcultuur |
| Expliciet = zegt alles duidelijk | Impliciet = je moet tussen de regels lezen |
Als je wilt ondernemen en samenwerken met Fransen moet je de cultuurverschillen begrijpen en er rekening mee houden. Dat is ingewikkeld, maar ook heel erg interessant. En als een samenwerking lukt, dan verwerf je een positie waar je vele jaren de vruchten van gaat plukken.
Wil je Frans leren én tegelijkertijd snappen hoe je het beste kunt samenwerken met Fransen, dan ben je bij ons aan het juiste adres. Vive la France!
Fabienne van Dillen, senior trainer Frans en Nederlands
Fabienne is geboren in het Franstalige deel van België vlakbij Luik en woonde jarenlang in Parijs en Nice. Ze heeft een lesbevoegdheid voor de Franse en Engelse taal en studeerde Europese Studies aan de Universiteit van Amsterdam. Ze werkte als international marketeer voor multinationals in Parijs en Amsterdam en leidde een marketing- en communicatiebureau. Fabienne ontwikkelt als strateeg samen met creatieve teams marketing- en reclamecampagnes en adviseert bedrijven over zakendoen in Nederland en Frankrijk. Het is haar missie om de Franse taal populairder te maken bij een zo breed mogelijke doelgroep.