Er wordt mij vaak gevraagd wat ik leuker vind om te doen: schrijven of lesgeven. Met tien boeken, heel veel korte verhalen en twee luisterseries plus achttien jaar ervaring als docente NT2 kan ik in ieder geval concluderen dat schrijven en lesgeven een vruchtbare combinatie is. Maar als ik met het mes op de keel moet kiezen dan heb ik een voorkeur voor lesgeven. Een lichte voorkeur, maar toch. De vraag popt dan natuurlijk onmiddellijk op waarom ik lesgeven net iets leuker vind dan schrijven. Dat heeft alles te maken met dynamiek.
Met een goede dynamiek bedoel ik het positieve proces waarbij cursisten elkaar een beetje verder helpen. De dynamiek tussen de personages in mijn boeken speelt zich slechts af in mijn hoofd met als groot voordeel dat ik die zelf kan bepalen. De dynamiek in een groepstraining daarentegen kan ik niet bepalen, maar slechts beïnvloeden en dat is vele malen spannender dan zelf het scenario bedenken. Veel mensen denken dat een taalcursus een passief gebeuren is waarbij de docent tips, trucs en grammaticale kennis overdraagt waarna de cursist het geleerde toepast en zichzelf verstaanbaar maakt. Niets is minder waar. Een taal leren is een proces dat gedeeltelijk bestaat uit technische kennis, maar het leerproces heeft ook durf en creativiteit nodig. Die laatste twee gedijen in een goede groepsdynamiek.
Een goede dynamiek is voor mij een belangrijk element in het leerproces. Het proces van een taal leren is er een van vallen en opstaan. Er komen momenten van diepe hopeloosheid omdat je denkt dat je het nooit zult leren. Elke cursist heeft zijn eigen leercurve en het moment dat hij of zij er het liefst subiet mee wil stoppen, ligt voor elke cursist anders. Een groepstraining met een goede groepsdynamiek sleurt de cursisten erdoorheen.
Leren kost energie, maar resultaat geeft energie. Als de dynamiek binnen de groep goed is, heb ik als docent net iets meer mogelijkheden en daardoor kan ik meer resultaat boeken. Ik kan de lat net iets hoger leggen, maar ook gas terugnemen als het nodig is. Ik kan de snelheid van de snelste cursist kanaliseren en de verlegen cursist ruimte bieden. Daarnaast creëert een goede groepsdynamiek een podium voor durf en creativiteit. Ik gaf hierboven al aan dat die laatste twee onontbeerlijk zijn voor een goede taaltraining. Zonder dynamiek wordt het een saaie les met slechts technische kennisoverdracht.
Een goede dynamiek is niet alleen belangrijk voor het leerproces maar heeft met name voor bedrijfstrainingen ook een fijne bijvangst. Met je collega’s leren in groepsverband betekent dat je elkaar moet helpen, compassie moet hebben voor elkaars tekortkomingen en dat het prima is om fouten te maken. Sterker nog, hoe meer fouten er worden gemaakt, hoe beter, want daar leren we van. In een ongedwongen sfeer fouten maken, worstelen met de ingewikkelde ch-klanken en lachen om de merkwaardige Nederlandse gewoontes blijkt in de praktijk een bijzonder positieve doorwerking te hebben op de werkvloer. Cursisten die elkaar helpen tijdens de les schieten elkaar in de praktijk ook collegiaal te hulp. Ik durf zelfs te stellen dat het verloop van een taaltraining voor mij een graadmeter is van het verloop binnen het bedrijf zelf.
En dan komen we nu uiteindelijk bij de hamvraag; hoe creëer je een goede groepsdynamiek? Ten eerste is het verstandig om te accepteren dat het niet altijd lukt. Alleen in mijn boeken kan ik het proces helemaal zelf bepalen, maar als je als docent heel aandachtig volgt wat er in de groep gebeurt, hoef je soms alleen nog maar een klein zetje te geven. Als je iedereen in zijn waarde laat, zit je al in de goede richting. Creëer een veilige omgeving waar plezier op nummer één staat en waar je ongedwongen fouten mag maken. Verdeel de aandacht, laat een cursist ook eens met rust, maar trek op het juiste moment. Die constante focus op het groepsproces is hard werken en vraagt veel energie, maar ook voor een docent geldt dat resultaat energie geeft. En verder is het vooral ervaring en laat dat laatste nou toevallig het gemeenschappelijke kenmerk zijn van alle docenten bij het Taleninstituut Nederland.
Astrid Harrewijn, senior trainer Nederlands
Meer informatie over onze collega Astrid Harrewijn kunt u vinden op: http://astridharrewijn.nl/