La plus grande ferme de France, oftewel de grootste boerderij van Frankrijk staat deze week in hartje Parijs. In Paris Expo, vergelijkbaar met de RAI in Amsterdam, is een megagrote pop-up boerderij opgebouwd van 20 voetbalvelden groot. Tijdens de Salon Internationale de l’Agriculture (SIA) presenteren wijnboeren, graanboeren, melkboeren en vele andere boeren hun noeste arbeid aan meer dan 600.000 bezoekers, met name consumenten. Een ongekend evenement waar Président Macron zich bewust de hele dag voor vrij maakte.
Je kunt je voorstellen dat met zo’n 4.000 dieren, waaronder koeien, geiten, varkens van alle soorten en rassen, dat een spektakel is waar al je zintuigen van gaan stuiteren. De stadsmensen worden weer even letterlijk en figuurlijk met hun neus op het boerenleven gedrukt. Niemand zal in Frankrijk ontkennen hoe belangrijk de boeren zijn. Zij produceren het voedsel. Eten, en dan vooral kwalitatief eten, is topprioriteit. Landbouw en gastronomie zijn hét symbool van Frankrijk.
Net als de Nederlandse boeren hebben ook de Franse boeren grote zorgen. Hun kwalitatieve en misschien ook wel ouderwetse manier van landbouw kan niet concurreren met de innovatieve megabedrijven die elders in Europa worden opgezet. De Franse boer is compleet afhankelijk van staatssteun. En die steun komt steeds meer onder druk te staan. Nu ontvangt Frankrijk van Europa nog 9 miljard euro voor het overeind houden van de Franse landbouw. Een klein groepje Europese landen, waaronder Nederland, wil de steun voor de landbouw terugschroeven. Terwijl ik deze blog schrijf, is dit het grote discussiepunt van de EU begroting 2021-2027.
Zoals dat gaat met tendensen is er ook een tegenbeweging. Want hoe gezond is al die massaproductie? Bedrijven met tienduizenden koeien, varkens, kippen en kilometers monocultuur met dezelfde gewassen, verpesten niet alleen het landschap en de natuur, maar vormen ook een aanslag op de kwaliteit van ons leven. De boer in Nederland is een fabrieksdirecteur geworden en de dieren zijn de producten die hij fabriceert. Het hele romantische beeld van boer zijn is verdwenen. De risico’s die boeren lopen, zijn ook gigantisch. Als er een ziekte uitbreekt, of Den Haag een wet aanpast (zie stikstof) is het hele bedrijf in gevaar. Zoals de Franse filosoof en schrijver Michel Houellebecq als zei, functioneert Nederland als een onderneming. Ons leven gaat over werken, groeien en winstmaken. Het jachtige bestaan met de noodzaak steeds meer te bezitten en geld te verdienen, levert ons burnouts op.
Vroeger was het Franse platteland praktisch volledig zelfvoorzienend en kon iedereen leven in kleine gemeenschappen en van elkaars diensten. In de afgelopen decennia is de ‘Campagne’ massaal leeggelopen. We hebben ze allemaal wel eens gezien, de verlaten dorpen waar nog een paar oudjes eenzaam en alleen wonen. Het lijkt er nu op dat steeds meer jonge Fransen zich opnieuw willen vestigen in de rurale gebieden.
Ze krijgen o.a. steun van de stichting ‘Terre des Liens’, opgericht door de Nederlander Sjoerd Wartena. Deze investeringsmaatschappij, die wordt gesteund door meer dan 10.000 donateurs, heeft sinds 2003 5.500 hectare aan landbouwgrond aangekocht. Daarop werken inmiddels zo’n 200 ‘nieuwe’ boeren die kleine biologische projecten runnen. Ze verdienen geen kapitalen, maar kunnen wel rondkomen van hun werk. Bovendien blazen ze nieuw leven in de verlaten gebieden waar kwaliteit van leven nog zo goed is. Ze zorgen voor diversiteit en het behoud van het prachtige landschap.
Nog zo’n stichting die de opleving van het platteland promoot, is 1.000 Cafés. Zij stimuleert en steunt de heropening van cafés in kleine gemeentes. Met een café, annex winkeltje, ontmoetingsplaats, postkantoor, vergaderplek, etc…, wordt het leven in een village weer aantrekkelijker. En je krijgt bovendien geld mee om cafébaas te worden en het op te zetten.
La France Oubliée (het vergeten Frankrijk) is niet alleen meer om doorheen te toeren in de vakantie. De droom van velen van ons om ’back-to-basics’ te gaan leven is weer mogelijk. Het kan echt! Leven als een goddelijke boer in Frankrijk.
https://www.salon-agriculture.com/Actualites/Les-chiffres-cles-du-SIA2019
https://terredeliens.org/-les-chiffres-clefs-.html
Fabienne van Dillen, senior trainer Frans en Nederlands
Fabienne is geboren in het Franstalige deel van België vlakbij Luik en woonde jarenlang in Parijs en Nice. Ze heeft een lesbevoegdheid voor de Franse en Engelse taal en studeerde Europese Studies aan de Universiteit van Amsterdam. Ze werkte als international marketeer voor multinationals in Parijs en Amsterdam en leidde een marketing- en communicatiebureau. Fabienne ontwikkelt als strateeg samen met creatieve teams marketing- en reclamecampagnes en adviseert bedrijven over zakendoen in Nederland en Frankrijk. Het is haar missie om de Franse taal populairder te maken bij een zo breed mogelijke doelgroep.