Al jaren begeleiden wij Nederlandse managers bij het zakendoen in Duitsland. Niet alleen de taal, maar ook de culturele aspecten komen steeds weer aan de orde tijdens onze trainingen. Een paar weken geleden was onze fotograaf Jeroen Docter in Duitsland. Onderaan een interessant artikel over zijn (culturele) ervaring in Berlijn en omgeving.
Reis naar Berlijn
15 jaar geleden was ik voor het laatst in Duitsland. Tijdens een werkweek van school gingen we bij meerdere bedrijven langs om zo kennis op te doen binnen ons vakgebied Goudsmeden. Een talenknobbel heb ik niet echt, maar met wat Engels kan ik mij gewoonlijk redelijk verstaanbaar maken. In de loop van de werkweek bleek daarentegen al snel dat je met Engels op dat moment niet zo ver kwam in Duitsland. Natuurlijk moet je je in een ander land enigszins aanpassen aan de taal, maar als je als doel hebt om iets te leren over je vakgebied, waren presentaties in het Engels wel handig geweest.
De belangrijkste reden voor het presenteren in het Duits werd al gauw duidelijk: de gemiddelde Duitser sprak destijds geen Engels. Zelfs jonge medewerkers uit een nieuwe generatie, keken je vragend en lachend aan als ze in het Engels werden aangesproken. Met het Duits, dat wij vroeger op school hadden geleerd, kon je wel een beetje communiceren, maar diepgaande gesprekken werden het niet.
Juli 2017
Voor een fotografeervakantie gaan we een week naar Berlijn. Van tevoren zijn we gewaarschuwd, dat betalen met een pinpas in Duitsland nog niet echt gebruikelijk is. Het zou daarom raadzaam zijn om altijd contant geld bij je te hebben. Bij wijze van grap kreeg ik nog een boekje mee: Duits voor Dummies. Misschien niet overbodig, want mijn kennis van het Duits heeft de afgelopen jaren een absoluut dieptepunt bereikt.
Berlijn, de stad die jaren gescheiden is geweest door de Muur, maakte op mij een zeer grauwe indruk. Grote kale flats deden mij denken aan de Bijlmer. Jammer, want er is wel degelijk vernieuwing in gebouwen. Deze vernieuwing valt echter niet op tussen bouwwerken, die niet zijn gemaakt om mooi te zijn. Na een paar dagen rond te hebben gefietst, viel het mij opeens op dat Berlijn op dit moment eigenlijk één grote bouwput is en dat men overal druk is met uitbreiden. Bij mij ontstond de indruk dat Berlijn, 28 jaar na de val van de Muur, pas nu bezig is met vernieuwen. Er wordt een inhaalslag gemaakt om zich te kunnen meten met andere grote wereldsteden.
Ook merkte ik, tot mijn grote verrassing, dat de ontwikkeling van de Duitser als persoon niet had stilgestaan. Ik heb niet eens een poging gedaan om Duits te spreken, want overal waar we kwamen, konden we in het Engels communiceren. Mijn gekregen boekje “Duits voor Dummies” heeft kortom de hele week ongebruikt in mijn tas gezeten. Het advies om contant geld bij je te hebben bleek bovendien overbodig, want overal was het mogelijk om te betalen met pin.
Op aanraden besloten we op de terugweg een tussenstop te maken in Potsdam. Een karakteristiek plaatsje, waar de huizen doen denken aan de Amsterdamse geveltjes. Daarnaast is er een mooi landgoed met paleizen, oftewel een ideale plek om te fotograferen.
‘s Morgens nog even snel langs de bakker en daar stond ik weer te wijzen en te gebaren, want de dame achter de toonbank sprak alleen Duits. Ook bij het omhoog houden van de pinpas schudde ze uitbundig nee. Verbaasd moest ik gebaren dat ik dan maar de helft van je bestelling mee kon nemen, omdat ik niet voldoende contant geld bij me had.
Deze eerste ontmoeting, die naar mijn idee vergelijkbaar was met de werkweek van school, was kenmerkend voor de rest van onze dagen in Potsdam. Overal waar we kwamen was het vooral veel wijzen en gebaren om te communiceren en bij het automatisch pakken van de pinpas werd continu gewezen naar de pinautomaat op straat.
Terugkijkend op ons korte bezoek aan Duitsland concludeer ik dat de grote stad Berlijn, o.a. door het toerisme, mee is gegaan met de grote ontwikkeling die je in vergelijkbare steden ziet. In de kleinere plaatsen blijkt minder behoefte aan deze ontwikkeling.
Jeroen Docter, fotograaf
(c) Taleninstituut Nederland
Foto: Siegessäule, Berlijn
Fotograaf: Jeroen Docter