De vakantie zit erop. En op de jaarlijks terugkerende vraag wat er het fijnst was deze vakantie, verzucht mijn dochter, “ik moet weer een jaar wachten totdat ik wakker wordt met de geur van koffie met croissants”.
Inderdaad, nergens in Nederland vind je zulke lekkere geurende croissants als in Frankrijk, waar het bakken van croissants tot Kunst met de grote K verheven is. Het is het ultieme genieten. Een simpele ‘joie de vivre’ die je telkens opnieuw een megalekker en ontspannen gevoel geeft. Het schijnt een fenomeen te zijn waarover veel geschreven wordt. Zoals de in Frankrijk zeer befaamde filosoof Ruwen Ogien een van zijn boeken de titel gaf: L’influence de l’odeur des croissants chauds sur la bonté humaine. (De invloed van de geur van warme croissants op de goedheid van de mens). En wat blijkt, het is wetenschappelijk bewezen dat deze geur de hartelijkheid en generositeit van mensen positief beïnvloedt.
Het schijnt trouwens dat de croissant helemaal geen Franse, maar een Oostenrijkse uitvinding is. Hij stamt uit het jaar 1683 toen de Sultan van het Ottomaanse Rijk, Mehmed IV, de oorlog verklaarde aan Keizer Leopold de Ie van Oostenrijk met de voorspelling dat hij hem in mootjes zou komen hakken. De Turken groeven ’s nachts, terwijl iedereen sliep, tunnels onder de stad Wenen om een verrassingsaanval te kunnen doen. Maar de Weense bakkers die ’s nachts werkten, waarschuwden het leger en die konden zo een tegenaanval voorbereiden. De Turken werden verslagen. Om deze overwinning te vieren eerde de Keizer Leopold de bakkers met een nieuw broodje in de vorm van de maanvormige sikkel van de Ottomaanse vlag. Zo werd met veel ironie het Turkse symbool, elke dag weer, met smaak opgepeuzeld.
De legende vertelt verder dat Marie-Antoinette van Oostenrijk, de vrouw van Louis XVI (Lodewijk de 16e), de croissant introduceerde aan het hof in Frankrijk. Eerst was het een luxe product alleen voor de allerrijksten. Maar al snel kenden de Franse bakkers het geheime recept van de knapperige korst van het luchtige broodje. Het werd een groot succes en een Frans culinair symbool, dat uiteindelijk wereldwijd werd geëxporteerd.
Toen in 2016 de Australische Chef Pâtissière Kate Reid uit Melbourne nota bene, door de New York Times werd uitverkoren tot “Beste Croissant Bakker”, leek het even of de Fransen van de Croissant-troon waren gestoten. Maar niet verrassend, Kate bleek haar opleiding te hebben genoten bij de beste bakker van Parijs, Christophe Vasseur van de Boulangerie du Pain et des Idées in het 10e arrondissement. Het is en blijft een Franse kunstvorm.
Frankrijk zou Frankrijk niet zijn als de bakkers niet in opstand zouden komen tegen de fabriekscroissant. Met ingevroren en ontdooid fabrieksdeeg is de croissant echt niet oké en een devaluatie van het echte werk. La Confédération Nationale de la Boulangerie-Patisserie, oftewel De Bakkersbond, startte begin dit jaar een campagne met de rijmende slogan : Le croissant maison, c’est nous seulement, les artisans ! (Alleen de ambachtelijke bakker, kan echte croissants maken).
Jurylid en meester-patissier (meilleur ouvrier de France en boulangerie) Jean-Yves Gautier uit Saint-Sébastien-sur-Loire stelde de regels op waar een échte artisanale croissant aan moet voldoen:
1. Een goede croissant moet een mooie, regelmatige, goudkleurige vorm hebben en heel lekker ruiken. De onderkant moet ook bruinrode tinten hebben.
2. Hij mag niet teveel naar boter ruiken, dan is hij te vet
3. Als je een hoorntje lostrekt moet je duidelijk de laagjes deeg kunnen zien
4. Een croissant moet zingen en kraken in je oor. Als hij niet kraakt is hij te zacht en dus niet vers
5. Verder zijn er enorm veel vereisten: de kwaliteit van de bloem en van de gebruikte échte boter, de tijd van de gisting, het kneden, hoe de boter in het deeg trekt, de hitte van de oven en de baktijd. De croissant moet zowel knapperig zijn als smelten in de mond
6. En als laatste de perfecte halve maan vorm natuurlijk. De fabriekscroissants gemaakt met margarine zijn te rond of te recht en daarmee herkenbaar als niet artisanaal.
SVP wil de ambachtelijke bakker in de omgeving van Haarlem-Amsterdam, die de croissants volgens bovenstaand recept kan maken, zich met enige spoed bekendmaken? Wij willen ook het hele jaar door hartelijker, genereuzer en blijer door het leven dankzij de Croissant met de grote C.
Fabienne van Dillen, senior trainer Frans en Nederlands
Fabienne is geboren in het Franstalige deel van België vlakbij Luik en woonde jarenlang in Parijs en Nice. Ze heeft een lesbevoegdheid voor de Franse en Engelse taal en studeerde Europese Studies aan de Universiteit van Amsterdam. Ze werkte als international marketeer voor multinationals in Parijs en Amsterdam en leidde een marketing- en communicatiebureau. Fabienne ontwikkelt als strateeg samen met creatieve teams marketing- en reclamecampagnes en adviseert bedrijven over zakendoen in Nederland en Frankrijk. Het is haar missie om de Franse taal populairder te maken bij een zo breed mogelijke doelgroep.